De WHO meldt op 7 augustus dat er meer dan 1 miljoen besmettingen in Afrika zijn geregistreerd en noemt dit een kantelpunt. Toch is het aantal zieken en doden op het continent relatief laag. Hoe kan dat? In een artikel in Science beschrijven onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en partners in Afrika mogelijke oorzaken. Ze opperen dat de afwijkende opbouw van het afweersysteem weleens een rol kan spelen bij de relatief lage COVID-19-sterftecijfers in Afrika.
Velen voorspelden volgens de auteurs een zeer duister scenario voor Afrika met miljoenen COVID-19-sterfgevallen. Veel Afrikaanse landen worstelen immers met armoede, slechte gezondheidssystemen en onhygiënische omstandigheden. Echter, factoren zoals lockdowns, het verbieden van grote bijeenkomsten, de relatief jonge bevolking en minder diabetes en hart- en vaatziekten droegen waarschijnlijk bij aan de lage COVID-19-sterftecijfers tot nu toe.
Blootstelling micro-organismen en parasieten
Foto: COVID-19 diagnostiek in het laboratorium in CERMEL, Gabon. Curtsy of Professor Ayloa Akim Adegnika.
Volgens LUMC LEaDing-fellow Simon Jochems en LUMC-hoogleraar Parasitologie Maria Yazdanbakhsh en hun mede-auteurs speelt nog iets anders een rol bij het lage sterftecijfer in Afrika vergeleken bij andere delen van de wereld. Yazdanbakhsh: “We hebben samen met onze partners in lage tot midden inkomenslanden laten zien dat het immuunsysteem van mensen die in landelijke gebieden wonen er heel anders uitziet. Dit komt niet alleen door genetica, maar vooral door omgevingsfactoren, zoals intensieve blootstelling aan micro-organismen en parasieten. In dat licht is opvallend dat Zuid-Afrika, het meeste ontwikkelde land, meer dan de helft van de COVID-19-gevallen van Afrika heeft.”
Uit eerder onderzoek is gebleken dat het immuunsysteem van iemand die in Nederland woont heel anders is dan een persoon van dezelfde leeftijd en geslacht in Senegal, Gabon of Indonesië. Maar nog belangrijker: iemand die in het stedelijk gebied van deze landen woont, heeft een ander immuunsysteem dan een genetisch vergelijkbaar persoon die in een landelijk gebied van hetzelfde land woont. “Een afwijkend immuunsysteem betekent ook een afwijkende reactie op SARS-CoV-2. Zo kan een van de afweercellen die in de longen leidt tot de schadelijke cytokinestorm bij Afrikanen beter gereguleerd worden en daardoor minder ravage veroorzaken bij infectie met SARS-CoV-2”, legt Jochems uit. Hij is een expert in mucosale immunologie en in het bijzonder van de luchtwegen.
Afrika in de routekaart voor onderzoek van COVID-19
Afrika moet daarom worden opgenomen in de wereldwijde roadmap van COVID-19-onderzoek, stelt Yazdanbakhsh. "Het begrijpen van de variabiliteit in de epidemiologie van COVID-19 en het identificeren van de belangrijkste factoren die bijdragen aan het verloop van de pandemie, kan ons helpen bij het ontwikkelen van innovatief beleid, behandelingen en vaccins die de wereldwijde strijd tegen deze en mogelijk toekomstige pandemieën helpen."
“Wat draagt het sterkst bij aan het verloop van COVID-19: social distancing, verbod op grote bijeenkomsten, sociaal-economische segregatie of handen wassen? Waarom is jonge leeftijd beschermend? Welke cellen of signalen in het immuunsysteem moeten worden geactiveerd om een overmatige afweerreactie te voorkomen? Multisectoraal onderzoek om het antwoord te vinden op deze vragen, verschaft ons de kennis die we nodig hebben om de pandemie te stoppen.”
LUMC Global programma
De langdurige relaties tussen het LUMC en Afrikaanse onderzoekspartners waren essentieel om deze inzichten te kunnen publiceren. Yazdanbakhsh: "Om wereldwijde gezondheidsproblemen te begrijpen, is nauwe samenwerking met onderzoekers in continenten als Afrika onmisbaar.” Het LUMC zet daarom extra in op internationale outreach via het LUMC Global-programma.
Bron LUMC