De afdeling Oogheelkunde van Amsterdam UMC ontwikkelt in samenwerking met Koninklijke Visio en het CBR een test die bij mensen met glaucoom nagaat welke kijkbewegingen ze maken. Door de ziekte wordt hun gezichtsveld smaller, waardoor ze tijdens het autorijden zaken kunnen missen. De test meet of zij ter compensatie hun hoofd en ogen voldoende bewegen, zodat ze alles toch goed zien.
Wereldwijd zijn er naar schatting 7,7 miljoen mensen slechtziend of blind door de oogziekte glaucoom. Die begint meestal op latere leeftijd en tast de oogzenuw aan, vertelt promovenda Yasmin Faraji. Aanvankelijk hebben mensen niet door dat er wat aan de hand is met hun ogen. “Je ziet gewoon scherp, maar je gezichtsveld wordt steeds smaller, waardoor je minder ziet van wat er om je heen gebeurt. Je hersenen vullen die ontbrekende informatie zelf in. Het is niet zo dat je aan de randen van je gezichtsveld een zwart vlak waarneemt. In plaats van dat spelende kind op straat zie je dan een lege straat.”
Aangezien dat gevaarlijke situaties in het verkeer oplevert, controleert het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) bij mensen met glaucoom of ze nog genoeg zien om te kunnen autorijden. Dat gebeurt nu door middel van een zogenaamd Esterman gezichtsveldonderzoek. Faraji: “Nadeel van deze methode is dat de patiënt alleen vooruit mag kijken terwijl er op verschillende plaatsen in zijn gezichtsveld lampjes aan gaan. Hij moet daarbij aangeven welke hij ziet. Dit onderzoek sluit niet goed aan bij de praktijk – je staart tijdens het autorijden immers niet onafgebroken naar een punt recht vooruit.”
Eyetracker
Daarom werkt Faraji aan een test waarbij het mogelijk is om je hoofd en ogen te bewegen terwijl je naar videobeelden kijkt van allerlei verkeerssituaties. “Veel mensen met glaucoom maken namelijk hoofd- en oogbewegingen om de uitval in hun gezichtsveld te compenseren. Het zou kunnen dat ze dat zo goed doen, dat ze best nog kunnen autorijden.”
Yasmin Faraji met de eyetracker.
Voor de test gebruikt de promovenda een eyetracker, een speciale bril met ingebouwde camera’s. Die registreert waar iemand naar kijkt. Ze filmde samen met oogarts René van Rijn rustige en drukke verkeerssituaties in Amsterdam. Met behulp van deze beelden wordt nagegaan of mensen met glaucoom zaken over het hoofd zien.
Vrijwilligers gezocht
Binnenkort beginnen de eerste proeven met de test. Daarvoor is de afdeling Oogheelkunde op zoek naar volwassenen zónder glaucoom met minimaal 5 jaar rijervaring. Faraji: “We willen eerst onderzoeken welke resultaten de test geeft bij normaalzienden, zodat we de test kunnen optimaliseren voordat we patiënten laten meedoen.” Mensen met glaucoom die interesse hebben in deelname kunnen zich alvast opgeven voor de latere fase van het onderzoek.
Vrijwilligers kunnen zich aanmelden bij Yasmin Faraji: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Tekst: Irene van Elzakker